آریزونا

آره، تو از همه‌چی خبر داری، اما یه چیزی رو در نظر نگرفتی. این‌که وقتی من یه داستان تکراری رو برات تعریف کنم، این کار رو با روایت خودم انجام می‌دم و این‌طوری، ممکنه توش یه چیزی پیدا بشه که تا حالا نتونستی اون رو ببینی. اون‌وقته که حتی یه داستان تکراری هم می‌تونه برات جذاب باشه.

Original Titel: آریزونا

Author: امیرعباس میثمی

First published: November 25, 2021

Rate: 4.65

آریزونا، یک داستان در ژانر علمی تخیلی همراه با المان‌های دیستوپیایی است. این داستان در زمان کنونی و در یک دنیای لامکان می‌گذرد و شامل هیچ مکانی (شهر یا کشور یا هر جای خاص دیگری) نیست، تنها مکان در داستان، یک زندان است. یک زندان خاص به وسعت کرهٔ زمین که تمام انسان‌ها در آن نقش زندانی را دارند. آن‌ها در زندان متولّد می‌شوند، روزگار می‌گذرانند و در نهایت از آن آزاد می‌شوند. در این میان، تنها تجربهٔ زندانی‌ها از آزادی، فرایندی است به‌نام هواخوری که هرکدام مجبور هستند آن را در نوجوانی، حداقل یک بار تجربه کنند. اما از آن‌جا که این فرآیند ترسناک است، بسیاری از زندانی‌ها از هواخوری گریزان هستند و دیگر هرگز به سراغ آن نمی‌روند. آراد هم یکی از این زندانی‌هاست که اولین هواخوری‌اش را چند سال زودتر از سن معمول انجام داده و همین باعث شده تا این تجربه برایش بسیار ترسناک‌تر از سایرین باشد. پانزده سال بعد از آن خاطره، آراد با زندانی‌ای ملاقات می‌کند که به دنبال آزادی است و همین او را در مسیری قرار می‌دهد که مجبور می‌شود به مفاهیمی بزرگ‌تر از محکومیت روزمره‌اش فکر کند. حالا آراد باید انتخاب کند تا باقی عمرش را به عنوان زندانی بگذراند یا برای رسیدن به آزادی، دست به خطر بزند. در حقیقت آریزونا داستان انتخاب کردن است، انتخاب اسارت یا آزادی.

---

آریزونا از بهترین کتاب‌هایی بود که امسال خوندم و می‌شه از محبوب‌ترین‌هام هم دونستش. مشتاقانه منتظرم تا ترجمه بشه و مردم بیشتری بتونن ازش بهره ببرن. راجع به اینکه ادبیات گمانه زن ایرانی باید بومی باشه، خیلی بحث می‌شه. این کتاب تا حدودی از عوامل بومی خیلی کم بهره می‌بره. نکته‌ای که باید بگم اینه که با این که اسم خیلی از کاراکترها توی این جهان خارجیه ولی اون رفتارها، شیمی‌ها و صحبت‌ها کاملا ایرانی‌ان. نه اینکه نویسنده نتونه کنش کاراکترها رو درست در بیاره؛ نه. صحبت چیز دیگه‌ایه. لزوما نیازی نیست داستان تو محدوده جغرافیایی ایران رخ بده یا دیدگاه سیاسی و نقد اجتماعی داشته باشه. به عبارتی این کتاب و نویسنده، هدفی فراتر از انتقاد به وضع موجود دارن. یعنی بیشتر داستان حالت نمادین و استعاره‌ای داره. آریزونا کاراکترهای زیادی نداره ولی شخصیت پردازی خیلی خوب و مناسبی داره. از قلم آقای میثمی به شدت خوشم اومد. توصیفات گنگ و پرمفهومش آدم رو به فکر فرو می‌بره و شگفت زده می‌کنه. داستان خیلی خوب جلو می‌ره. در واقع ما یک روایت خطی نداریم و مدام بین گذشته و آینده در حال حرکتیم و این موضوع چیزی نیست که خواننده رو گیج یا اذیت کنه. این موضوع جذابیت و لذت گره گشایی داستان رو چندین برابر بیشتر کرده و نکته طلایی که اینجا مطرحه، این انسجام خیلی خیلی دقیق بین روایت گذشته و حاله. در نهایت؟ من رو مدتی به فکر برد که "نانا، زندان تو کجاست؟" و دنبال زندانم گشتم و می‌خوام ازش آزاد بشم.